Verduurzaming havens en industrie
De ontwikkelingen die de verduurzaming van de havens en industrie stimuleren betreffen zowel duurzame economische als ecologische ontwikkelingen.
Industrietafel Noord-Nederland
De Industrietafel Noord-Nederland (INN) was ook in 2022 onverminderd actief en kon na de coronajaren weer fysiek bijeenkomen. Onder voorzitterschap van de CEO van Groningen Seaports werd een aantal keren over klimaatissues gesproken met stakeholders in het Chemport Europe-gebied. De INN wordt gevormd door industriële bedrijven, energiebedrijven en agrifoodbedrijven, aangevuld met de NAM en de Gasunie. Ook de provincies Groningen en Drenthe, het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en de Natuur en Milieufederatie Groningen maken deel uit van de INN.
De Industrietafel Noord-Nederland heeft in 2022 verschillende rapporten opgesteld met plannen en projecten om de industrie te verduurzamen. Zo is de eerste update van de Cluster Energie Strategie aangeboden aan het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. De Cluster Energie Strategie geeft inzicht in energie-infrastructuur projecten die gerealiseerd moeten worden zodat de industrie kan verduurzamen en daarmee CO₂-uitstoot kan verminderen. Ook is in 2022 de Biogrondstoffenagenda Noord-Nederland afgerond. Hierin is uitgetekend hoe de industrie op een goede manier biomassa kan inzetten. Tijdens een bezoek aan Groningen Seaports is deze agenda overhandigd aan de minister van Klimaat en Energie. Op het Prinsjesfestival in Den Haag is de Biogrondstoffenagenda officieel gepresenteerd met een speciaal ontwikkelde video.
2022 stond verder in het teken van de energiecrisis die ook de nodige impact heeft gehad op de industrie. In een brandbrief aan de ministers van Klimaat en Energie en Economische Zaken en Klimaat hebben Groningen Seaports en Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta aandacht gevraagd voor ondersteuning van de energie-intensieve industrie. In december bracht de minister van Economische Zaken en Klimaat een bezoek aan het industriecluster waar ze met een delegatie van INN bedrijven sprak over het zorgelijke investeringsklimaat door onder meer de hoge energieprijzen.
Circulair gebruik van slib
De riviermonding van de Eems is in natuurlandschappelijk opzicht van bijzondere betekenis. Deze estuaria worden alleen aangetroffen langs vlakke kusten met sterke getijden en zijn een waardevolle leefomgeving voor talrijke dier- en plantensoorten. Het ecosysteem van het Eems-estuarium verkeert echter in slechte staat.
Samen met natuur- en milieuorganisaties, overheden en het bedrijfsleven werken we aan het programma Eems-Dollard 2050 om de hoeveelheid slib in het Eems-estuarium te verminderen en daarmee de ecologische toestand van het systeem te verbeteren. Hieronder volgt een opsomming van pilots die in 2022 in uitvoering waren om te onderzoeken hoe we het verwijderde slib op een duurzame manier kunnen hergebruiken.
Brede groene dijk
In 2022 is het project Brede groene dijk uitgevoerd. Over een lengte van 1 kilometer is de dijk langs de Dollard ter hoogte van de Carel Coenraadpolder versterkt met klei en slib uit de Dollard. Dit slib is gedroogd, ontzilt en gerijpt tot dijkenklei in de kleirijperij. De komende jaren wordt deze dijk gemonitord om te onderzoeken of de rest van de Dollarddijk ook op deze manier kan worden versterkt.
Rifblokken
Geowall is de eerste afgeronde pilot in het Chemport Innovation Center. Met een grote installatie is klei uit de kleirijperij geperst tot rifblokken. Op twee locaties voor de zeedijk tussen Delfzijl en de Eemshaven is vorig jaar een proef gestart. Daar wordt de komende vijf jaar onderzocht hoe het onderwaterleven in de Eems-Dollard en Waddenzee gestimuleerd kan worden met rifblokken van Groningse klei. Riffen zijn belangrijk voor het herstel van het ecosysteem in de Waddenzee. Het doel van de proef is de sterke achteruitgang van oester- en mosselbanken te verminderen en de biodiversiteit te stimuleren. Het is voor het eerst dat er rifblokken gemaakt zijn van slib uit de Eems-Dollard.
Ophogen landbouwgrond
In 2021 is in het veengebied aan de zuidzijde van Borgsweer en de Warvenweg een proef gestart met de ophoging van 4 hectare landbouwgrond met slib uit de Eemshaven. Bij deze laaggelegen gronden is veenoxidatie een probleem. De nieuwe sliblaag kan zorgen voor een hogere opbrengst, vermindering van veenoxidatie en CO2-uitstoot en verbetering van de waterhuishouding. In 2022 hebben we de rijping van de klei gemonitord en een eerste test met het inzaaien van verschillende gewassen afgerond. De rijping wordt in 2023 voortgezet.
Klei als grondstof voor keramiek
Studio Humade boog zich over de vraag of het overschot aan zoute zeeslib in de Eems-Dollard een rol kon spelen in het grondstoftekort voor de productie van keramiek. Hun zoektocht is in 2022 tentoongesteld in het Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden.
Schone scheepvaart
In 2030 willen we het belangrijkste groene haven- en industriegebied van Noord-Nederland zijn. Daarbij is een belangrijke rol weggelegd voor de scheepvaart. Groningen Seaports wil samen met bedrijven, overheden en belangenorganisaties werken aan het vergroenen van de scheepvaartsector om op deze manier de impact van de scheepvaart op de leefomgeving te beperken of zelfs ondanks de groei terug te dringen. Dit doen we met het adaptieve uitvoeringsprogramma Schone Scheepvaart 2030. De activiteiten richten zich op:
Kades voorzien van walstroom;
Realiseren voldoende LNG bunkercapaciteit voor zeeschepen en binnenvaart;
Stimuleren schone scheepvaart door incentives op de havengelden.
Walstroom
Een deel van de drijvende steigers voor de zee- en binnenvaart is voorzien van walstroomaansluitingen. Dit voorkomt dat aangemeerde schepen zelf aan boord energie opwekken met brandstoffen. De emissies kunnen daardoor verminderen. Walstroom wordt geleverd uit het energiecontract van Groningen Seaports waarvoor 100% duurzame energie wordt ingekocht.
We zijn in 2022 gestart met een aanbesteding voor meetbare walstroomkasten die de hoeveelheid afgenomen walstroom inzichtelijk maakt. De afgenomen walstroom wordt vervolgens in rekening gebracht bij de gebruiker.
Scheepsafvalinzameling
Zeeschepen betalen bij aanloop van de havens in beheer bij Groningen Seaports een aanslag, ook als geen afval wordt afgegeven. Het biedt dus geen financieel voordeel om afval vooraf in zee te lozen.
In 2022 is het nieuwe Haven Afvalstoffen Plan gepubliceerd. Groningen Seaports nam deel aan de werkgroep voor dit HAP. In het HAP wordt een uniform plan voor verduurzaming van de Nederlandse zeehavens uitgerold. Met de invoering van het nieuwe HAP is tevens een begin gemaakt met de digitale gegevensverwerking en vermindering van de administratieve last.
Als gevolg van nieuwe wetgeving op het gebied van afvalinzameling heeft in 2022 een aanbesteding plaatsgevonden voor een nieuw afvalinzamelingssysteem.
Verder proberen we de kwaliteit van afvalinzameling voortdurend te verbeteren om de havens te verduurzamen, bijvoorbeeld door meer diversificatie van afvalstromen.
Recycling windturbinebladen
Met het project Decom North (één van de spin-offs uit het OWIC-project) had de Eemshaven een wereldprimeur in de recycling van windturbinebladen. De bladen worden in stappen verkleind tot er uiteindelijk korrels overblijven die de grondstof van nieuwe producten vormen.