Groene energiehub

Vergroening van energie en grondstoffen is essentieel voor een duurzame toekomst van de industrie in onze beheersgebieden om te voldoen aan de doelstellingen van het klimaatakkoord. De Eemshaven is een energieknooppunt van nationaal en internationaal belang met elektriciteitscentrales, wind- en zonneparken én met verbindingen naar alle windstreken. Zo komen hier de onderzeese hoogspanningskabels uit Denemarken en Noorwegen en aansluitingen van windparken op de Noordzee aan land. Door de komst van de LNG-terminal is deze knooppuntpositie nog verder uitgegroeid.

Kerncijfers

CO2-uitstoot beheersgebied

Om de gestelde broeikasgasemissiedoelstellingen richting 2030 en 2050 te realiseren ligt er voor onze beheersgebieden een uitdaging. De diversiteit in productieprocessen en sterke groei vragen om maatwerkoplossingen voor emissiereductie. Een aantal factoren werkt hier echter belemmerend, zoals de kosten voor elektriciteit die niet snel genoeg dalen en stijgende netwerkkosten. Ook complexe vergunningentrajecten en beperkte uitvoeringscapaciteiten zorgen ervoor dat het terugdringen van de CO2-uitstoot niet zo snel kan gaan als de doelstellingen vereisen.

Waar mogelijk stimuleert Groningen Seaports de CO2-reductie, onder andere door te investeren in infrastructuren (lees verderop in dit hoofdstuk meer over de Kickstartleiding voor waterstof) en bijvoorbeeld door onze deelname aan de Industrietafel Noord-Nederland (lees hier meer over in het hoofdstuk 'Sociaal’). Verder ondersteunen we initiatieven voor de energietransitie, denken we actief mee met overheid en bedrijfsleven en houden we regie middels het voorzitterschap van de Klimaattafel.

Duurzame opgestelde energie

Door deel te nemen aan projecten op het gebied van zonne- en windenergie draagt Groningen Seaports actief bij aan verduurzaming van energieproductie.

Duurzaam opgesteld vermogen in beheersgebieden Groningen Seaports

In 2024 hebben geen wijzigingen plaatsgevonden in het opgesteld duurzaam vermogen in de beheersgebieden van Groningen Seaports

EnergyPort

Omdat de Eemshaven over meerdere grote energiecentrales en een aantal hoogspannings- en middenspanningsstations beschikt, is de haven in staat de leveringszekerheid van elektriciteit te garanderen.

Opgesteld vermogen in beheersgebieden Groningen Seaports

In de Eemshaven bevinden zich drie operationele energiecentrales: de gascentrale van ENGIE (Eemscentrale), de Magnum-centrale van RWE (voorheen Nuon/Vattenfall) en de energiecentrale van RWE.

De onderzeese hoogspanningskabel van NorNed transporteert elektriciteit van een Noorse waterkrachtcentrale naar Nederland, terwijl Noorwegen via dezelfde kabel elektriciteit uit Nederland kan inkopen. De COBRA-kabel is een onderzeese kabel naar Denemarken voor het transport van elektriciteit uit windenergie. Gemini betreft een aanlandingspunt van 600 MW voor elektriciteit opgewekt uit windenergie in de Noordzee.

Warmtekrachtcentrale Delesto richt zich naast energieproductie op het balanceren van vraag en aanbod van stoom en elektriciteit en distributie van diverse utilities.

Offshore wind activiteiten

De Eemshaven heeft zich in de afgelopen vijftien jaar ontwikkeld tot een van de belangrijkste offshore windhavens aan de Noordzee voor zowel de aanleg als het onderhoud van de windparken. De Eemshaven is inmiddels betrokken bij de realisatie van 23 offshore windparken en dient als onderhoudsbasis voor vier parken.

• In 2024 zijn de windturbineonderdelen voor alle 64 windturbines voor het Duitse offshore windpark He Dreiht verscheept vanuit de Eemshaven. Dit 22^e windpark dat vanuit de Eemshaven wordt geïnstalleerd, levert een totaal vermogen van 960 MW.

• Voor de bouw van het Deense offshore windpark Thor door RWE is in oktober 2024 de eerste partij van acht fundatiepalen gelost en opgeslagen in de Eemshaven. De aanleg van het windpark Thor is het 23^e windpark dat vanuit de Eemshaven wordt aangelegd.

• In december 2024 is bekend geworden dat RWE en TotalEnergies de Eemshaven hebben gekozen als constructiehaven voor de montage van windturbines en gerelateerde bouwactiviteiten voor OranjeWind, hun gezamenlijke wind op zee project op de Noordzee. De bouwactiviteiten starten begin 2026.

Energietransport en -opslag

Een belangrijke randvoorwaarde voor de verduurzaming van de industrie is een passende energie-infrastructuur. In Noord-Nederland wordt, naast een groeiende behoefte aan waterstof en groen gas, met name een sterke groei van elektriciteitsgebruik verwacht. Een tijdige uitbreiding van het elektriciteitsnet is daarmee cruciaal. Wet- en regelgeving kunnen een snelle uitbreiding van het elektriciteitsnet in de weg staan.

Uitbreidingen bestaande hoogspanningsstations Eemshaven

In 2024 heeft TenneT gewerkt aan uitbreiding van twee bestaande hoogspanningsstations in de Eemshaven. Zowel hoogspanningsstation ‘Eemshaven Midden’ als hoogspanningsstation ‘Eemshaven Oudeschip’ worden de aankomende jaren uitgebreid.

Ontwikkeling nieuwe hoog- en middenspanningsstations Delfzijl

Vanwege de groeiende vraag naar elektriciteit is het toenmalige ministerie van Economische Zaken en Klimaat een verkenning gestart naar de aanleg van nieuwe hoog- en middenspanningsstations in de omgeving van Delfzijl. De nieuw te bouwen stations dragen bij aan instandhouding van de betrouwbaarheid en leveringszekerheid van het netwerk, opvang van de groei van de energiebehoefte van particulieren en bedrijven, verduurzaming van bestaande bedrijven en mogelijkheden voor nieuwe bedrijven om zich te vestigen. De beoogde locatie voor de nieuw te bouwen hoog- en middenspanningsstations is het terrein waar nu het zonnepark van Sunport Delfzijl bv is gevestigd. In de zomer van 2024 vond een informatiebijeenkomst plaats, georganiseerd door het toenmalige ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Bezoekers waren met name benieuwd naar de locatie waar de nieuwe hoog- en middenspanningsstations zijn voorzien, hoe het eruit komt te zien en wanneer de plannen worden uitgevoerd. Het projectbesluit wordt in 2026 verwacht.

Energieopslag

De voorbereidingen voor de realisatie van de grootschalige batterijopslag van GIGA Storage, ook wel Battery Energy Storage System (BESS) genoemd, waren in 2024 in volle gang. Het batterijopslagsysteem met een vermogen van 300 MW moet in 2025 operationeel zijn.

Waterstof

Tijdige beschikbaarheid van waterstof is op dit moment een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor bedrijven in de Eemshaven en Delfzijl en van groot belang voor de verdere ontwikkeling van de duurzame industrie in de regio. Groningen Seaports voelt de urgentie om de ontwikkeling van de waterstofmarkt te versnellen, maar gezien de hoge energiekosten is dat een uitdaging. Bovendien is waterstof voor bedrijven meestal pas interessant als het echt concurrerend is.

Kickstartleiding

Er wordt hard gewerkt aan de aanleg van een landelijk hogedruk-transportnetwerk voor waterstof, waaronder ook een leiding tussen de Eemshaven en Delfzijl. De Kickstartleiding is een lagedruk-waterstofleiding die niet alleen aanzienlijk sneller aangelegd kan worden door een slimme aanlegtechniek, maar ook het hoge behoud van de zuiverheid van waterstof als pluspunt heeft. De Kickstartleiding is ontwikkeld onder regie van de stichting NorthGrid, die zich inzet voor de ontwikkeling van ondergrondse infrastructuur in Noord-Nederland. In november 2024 heeft Groningen Seaports een Europese subsidie van ruim € 4,4 miljoen toegezegd gekregen als bijdrage aan de aanleg van de Kickstartleiding. Het geld komt uit het Just Transition Fund (JTF). Het Just Transition Fund is een Europees subsidieprogramma dat bijdraagt aan de overgang naar een klimaatneutraal Europa.

Energiezuinig kantoor

Groningen Seaports heeft in 2024 belangrijke stappen gezet richting een verdere verduurzaming van het energieverbruik op het hoofdkantoor in Delfzijl. In 2023 heeft de Omgevingsdienst Groningen een schouw uitgevoerd op het terrein van Groningen Seaports, waarbij diverse verbeterpunten zijn vastgesteld. Groningen Seaports heeft verschillende maatregelen doorgevoerd om de energie-efficiëntie te vergroten, van verlichting tot verwarming. Tijdens een nieuwe controle in oktober 2024 zijn de aanpassingen goedgekeurd. Met de implementatie van deze maatregelen heeft Groningen Seaports niet alleen voldaan aan de wettelijke verplichtingen, maar ook een belangrijke stap gezet in de ambitie om de bedrijfsvoering verder te verduurzamen. Met een jaarlijks elektriciteitsverbruik van circa 260.000 kWh valt Groningen Seaports onder de regeling ‘Wet Energiebesparing’ en is het verplicht om maatregelen te treffen en te rapporteren over energiebesparing.

Groene stroom

De onderdelen die de meeste elektriciteit verbruiken zijn walstroom, openbare verlichting, camera- en radarvoorzieningen, laadpalen voor elektrische auto’s en het hoofdkantoor. Alle stroom die Groningen Seaports gebruikt is volledig in Nederland opgewekte groene stroom. Het totale stroomverbruik over 2024 bedraagt 2.340.000 kWh. Het kantoor heeft hiervan 260.000 kWh verbruikt. Walstroom en overig stroomverbruik in de beheersgebieden was in totaal 2.080.000 kWh.  

Bodemdaling en aardbevingen

Net als de afgelopen jaren hield Groningen Seaports ook in 2024 de mogelijke effecten en gevolgen van geïnduceerde aardbevingen en/of bodemdaling nauwlettend in het oog. We zien er samen met Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta op toe dat het level playing field van de havens en industrie niet wordt verstoord ten opzichte van regio’s zonder aardbevingen en/of schade door bodemdaling.

In 2024 zijn we diverse malen door bedrijven benaderd over de specifieke normen, actualiteit van de bevingen en vergoedingen. Deze bedrijven hebben we doorverwezen naar de betreffende overheidsinstanties. Samen met de provincie en de beide noordelijke waterschappen zijn de bodemdalingsvergoedingen voor de komende decennia contractueel veiliggesteld met de NAM.