We zorgen voor sterke ketens
Om werk te maken van reductie richten wij ons op ketens en innovatie. Terugbrengen van CO2-uitstoot vraagt immers om intensieve en slimme samenwerking tussen bedrijven binnen clusters en tussen clusters onderling. En het vraagt om samenwerking met belanghebbende partijen in onze omgeving. Ketensamenwerking is daarmee de sleutel tot verantwoorde duurzame groei in de toekomst. Daarbij is innovatie essentieel. Technologie ontwikkelt zich razendsnel en zeker groene bedrijven hebben ruimte nodig om ideeën uit te testen. Daarom zetten we als Groningen Seaports in op het bouwen van sterke ketens die optimaal met elkaar samenwerken en bieden we in onze proeftuinen ruimte voor innovatie, creatie en ambitie, zoals het Chemport Innovation Center.
Industrietafel Noord-Nederland
De Industrietafel Noord-Nederland (INN), die onder voorzitterschap van de CEO van Groningen Seaports staat, was in 2023 onverminderd actief. De INN wordt gevormd door industriële bedrijven, energiebedrijven en agrifoodbedrijven in het Chemport Europe gebied. Ook de provincies Groningen en Drenthe, het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de nationale en regionale netbeheerders en de Natuur en Milieufederatie Groningen maken deel uit van de INN. Doel van deze samenwerking is realisatie van CO₂-reductie in de industrie en versterking van de concurrentiepositie van de industrie in Groningen en Drenthe.
De Industrietafel Noord-Nederland is in 2023 versterkt met een directeur om nog slagvaardiger te kunnen opereren. De directeur INN draagt zorg voor een duurzame en constructieve samenwerking tussen bedrijven, overheden, netbeheerders en aanvullende partijen en is onder meer verantwoordelijk voor de coördinatie rondom de Cluster Energie Strategie (CES). De CES, die om het jaar wordt geüpdatet, geeft inzicht in energie-infrastructuur projecten die noodzakelijk zijn om de industrie te verduurzamen en daarmee de CO₂-uitstoot te verminderen. In 2023 zijn de voorbereidingen getroffen en eerste stappen gezet voor de oplevering van een nieuwe Cluster Energie Strategie in 2024.
In 2023 zijn daarnaast stappen gezet om de organisatie van de samenwerking in het industriecluster te versterken. Dit komt mede voort uit het Nationaal Programma Verduurzaming Industrie dat door het ministerie van EZK in het leven is geroepen. Een ander belangrijk onderdeel van dit programma is de aanstelling van clusterregisseurs voor de zes industrieclusters in Nederland. In oktober 2023 is Tjisse Stelpstra door de minister van EZK benoemd tot clusterregisseur voor Noord-Nederland. De clusterregisseur zorgt er samen met de partners in het cluster voor dat de knelpunten rondom de energie-infrastructuur worden opgelost zodat de industrie kan verduurzamen.
Samenwerkingen met strategische partners
Door de internationalisering en grote concurrentie bereiken we meer door actief in te zetten op hechtere samenwerking. We werken samen met vele partijen, van lokaal tot internationaal, met een focus op energietransitie en verduurzaming.
NorthGrid
NorthGrid is de handelsnaam van Stichting UFO - Buisleidingenstraat Eemsdelta. Groningen Seaports is één van de oprichters van deze stichting. NorthGrid onderzoekt en realiseert ruimtelijke inpassing voor de ontwikkeling van ondergrondse infrastructuur in de Chemport-regio en bevordert de samenwerking op dit gebied. Deze ondergrondse infrastructuur is essentieel voor de verduurzaming van energie, grondstoffen en water voor de industrie in Noord-Nederland én van groot belang om de klimaatdoelen tijdig te behalen.
De missie van NorthGrid is dat de regio binnen twintig jaar is voorzien van de ondergrondse verbindingen die bedrijven nodig hebben om te kunnen innoveren en verduurzamen. NorthGrid vestigt daarbij de aandacht op:
Duidelijke communicatie doordat er één aanspreekpunt is;
Overzicht zodat projecten kunnen worden gecombineerd teneinde overlast te beperken;
Efficiënt ruimtegebruik door infrastructuur te clusteren;
Kortere looptijd die bijdraagt aan het behalen van de klimaatdoelen.
Groningen Seaports stelt expertise ter beschikking om dit faciliterende doel te realiseren. Groningen Seaports is vertegenwoordigd in het bestuur van NorthGrid. Daarnaast zit namens Groningen Seaports de CEO in de raad van toezicht van NorthGrid.
Kickstarter
In 2023 heeft NorthGrid een plan (Kickstarter) uitgewerkt voor een ondergrondse leidingenbundel tussen de Eemshaven en Delfzijl die op korte termijn een verbinding tot stand brengt voor het transport van groene en hoog zuivere waterstof. Het doel is om de keten van waterstofinvesteringen en dus de groene chemie/industrie op te starten en aan te jagen.
HyNorth
Stichting HyNorth is aanjager van de ontwikkeling van waterstofketens in Noord-Nederland. Dit doet HyNorth door lopende en nieuwe initiatieven, projecten en kennis met elkaar te verbinden. Groningen Seaports stelt expertise beschikbaar om deze projecten te faciliteren en ondersteunt de lobby richting Den Haag en Brussel. Daarin wordt de stichting bijgestaan door het regionaal bedrijfsleven, overheden en kennisinstituten. Een medewerker van Groningen Seaports heeft zitting in het bestuur van HyNorth.
In 2023 is door middel van de stichting HyNorth gefocust op de ontwikkeling van de waterstofclusters (Hyhubs) in o.a. de Eemshaven, Delfzijl, Veendam, Groningen, Bolsward en Hoogeveen. Om het ecosysteem rondom waterstof op te bouwen vonden diverse ontbijtsessies (Good Morning HyNorth) en andere netwerkbijeenkomsten plaats. HyNorth staat aan de basis van één van de vijf Baanbrekers in het Nationaal Programma Groningen (NPG) en de stichting is betrokken bij Nij Begun.
Missie H2
Waterstofconsortium Missie H2 bestaat uit acht partijen uit de waterstofketen (Gasunie, Groningen Seaports, Port of Amsterdam, Remeha, Shell Nederland, Toyota, Eneco en Vopak) en is partner van TeamNL. Missie H2 wil bedrijven inspireren, verbinden en stimuleren op weg naar een functionerende waterstofeconomie in 2030 en zo significant bijdragen aan de doelstellingen van het Nederlands Klimaatakkoord en versnelling van de wereldwijde energietransitie.
We waarderen de koplopers in de waterstoftransitie met een waterstofmedaille. Tijdens het havendiner van Groningen Seaports op 27 september heeft Cas König een medaille uitgereikt aan Nienke Homan (VNCI). Tijdens Wind Meets Gas in oktober heeft Cas König een medaille uitgereikt aan Pierre Devillers (ENGIE). Daarnaast zijn er medailles uitgereikt aan onder andere Maarten van Dijk (SkyNRG), Alice Krekt (NLHydrogen), en waterstofprofessor Ad van Wijk.
Tijdens de Olympische Spelen van 2024 in Parijs wil Missie H2, samen met de overheid en een groot aantal Nederlandse bedrijven, een miniketen gerealiseerd hebben die op termijn leidt tot een volledig functionerende waterstofmarkt. De stappen die zij in het kader van deze miniketen in 2023 hebben gezet zijn terug te vinden op de eerder in het jaarverslag genoemde waterstofkaart.
EemsdeltaGreen
Stichting EemsdeltaGreen is sinds 2013 - als eerste in de regio - actief als aanjager van de verduurzaming in de Eemsdelta. EemsdeltaGreen is een breed platform van industrie, overheden, kennisinstellingen en milieuorganisaties om te komen tot een duurzame en groene bedrijfsvoering. Jaarlijks ondersteunt EemsdeltaGreen enkele initiatieven voor onder andere onderzoek. Namens Groningen Seaports hebben de CEO en een medewerker zitting in het bestuur van EemsdeltaGreen.
Stichting Beheer Natuurcompensatie Eemshaven
De Stichting Beheer Natuurcompensatie Eemshaven heeft ruim 50 hectare binnendijks natuurgebied in bezit en beheer. Daarnaast beheert de stichting circa 20 hectare buitendijks gebied. Het doel van de stichting is de aanleg en instandhouding van natuurgebieden om zo de ontwikkelingen in de Eemshaven te laten plaatsvinden zonder dat dit leidt tot een verlies aan natuurwaarden. Het dagelijks beheer en onderhoud van het gebied is in handen van Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland. In het beheer van de stichting heeft Groningen Seaports zitting.
In het gebied zijn afgelopen jaar drie eilanden in de Ruidhorn verder geoptimaliseerd om het broedsucces te vergroten. Het afgelopen jaar hebben +/- 80 broedparen kluten gebroed in het gebied. Net als in andere delen van de Waddenzee heeft de vogelgriep in 2023 ook de eilanden in de Ruidhorn hard getroffen.
Samenwerkingsverbanden en partnerschappen
Om onze doelstellingen te realiseren werken we samen met onder meer de volgende organisaties en samenwerkingsverbanden:
Branche Organisatie Zeehavens
Chemport Europe
Dutch Data Center Association
Ecologie en Economie in balans
Eemscommissie
Holland Circular Hotspot
Landelijke, regionale en lokale overheden
Nationaal Programma Groningen (NPG)
Nederlandse Wind Energie Associatie
New Energy Business Platform
New Energy Coalition
Northern Netherlands Offshore Wind
N.V. Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (N.V. NOM)
Nij Begun
Samenwerkingsverband Noord-Nederland
Universiteit van het Noorden
Vereniging Circulair Groningen
Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW)
VNO-NCW
Waddenzeehavens
Wind Europe
Samenwerking op onderwijs en kennis
In de regio Delfzijl/Eemshaven dreigt krapte op de arbeidsmarkt door toenemende vraag van bedrijven naar met name specifieke technici. Samen met scholen, arbeidsmarktorganisaties en gemeenten werken we aan een integraal arbeidsmarktbeleid voor het haven- en industriegebied. Daarmee willen we werken in de havens promoten en jongeren ertoe aanzetten te kiezen voor specifiekere studies op bijvoorbeeld technisch, maritiem of chemisch gebied, voor een goede aansluiting met het bedrijfsleven.
Seaports Academy
Om innovaties mogelijk te maken, start-ups te begeleiden en de verdere ontwikkeling van de offshore wind-activiteiten aan te jagen, werkt Groningen Seaports samen met regionale kennisinstellingen, waaronder Noorderpoort, Alfa College, NHL Stenden, Hanzehogeschool Groningen en Rijksuniversiteit Groningen. In 2023 waren negentien studenten via meewerk- of onderzoeksstages bij Groningen Seaports direct betrokken bij diverse projecten.
Vanuit onze strategische koers en tevens om in onze informatiebehoefte te voorzien, hebben we - onder het label Seaports Academy - een gestructureerd plan ontwikkeld. Binnen de Seaports Academy werken mbo-instellingen, hogescholen, universiteiten en bedrijven met elkaar samen aan onderzoek, met name op het gebied van energietransitie, offshore wind, circulaire economie, waterstof en digitalisering van havens en scheepvaart. Ook onderwijs zal binnen Seaports Academy een plaats krijgen. Zo zijn er al opleidingen voor medewerkers in de offshore wind en is er eveneens een leergang in de circulaire economie opgestart.
Seaports Academy biedt zelf geen opleidingen aan, maar probeert de vraag naar opleidingen en onderzoek uit het bedrijfsleven te koppelen aan het aanbod vanuit onderwijs- en onderzoeksinstellingen.
Ruimte voor innovatie: Chemport Innovation Center
Chemport Innovation Center zet actief in op duurzame innovatie in de Chemport-regio. Daartoe beschikt het midden in het industriegebied van Delfzijl over een geoutilleerde locatie waar start-ups en scale-ups ruimte kunnen huren om op een veilige, snelle en efficiënte wijze hun innovaties te kunnen testen in de demonstratiefase.
In 2023 is de renovatie van de gebouwen en terreinen afgerond en zijn er tal van activiteiten georganiseerd, zoals bijvoorbeeld het verwelkomen van de eerste gebruiker, Exxfire, het inrichten van de testlocatie voor innovatie DOT-GDP gentle drive of piles, en is CIV ontwikkeld als pilotlocatie voor de mechanische recycling van kunststoffen. Verder heeft het CIC diverse Chemport Europa gerelateerde evenementen gefaciliteerd, waaronder bijvoorbeeld een bezoek van een Eurocommissaris.
Experiment TU-Delft voor fundatiepalen
Op het terrein van Chemport Innovation Center (CIC) in Delfzijl vonden afgelopen zomer testen plaats gericht op een stillere en duurzamere vorm van het plaatsen van windmolens op zee. Ter voorkoming van verstoringen van de natuur door bouw van offshore windmolens is een innovatieve technologie ontwikkeld aan de TU-Delft waarbij monopiles (fundatiepalen) zonder geluid en trilling aangebracht kunnen worden. Naast de ruimte die het CIC kon bieden, was de grondgesteldheid een belangrijke reden om het experiment te laten plaatsvinden in Delfzijl, want die is daar nagenoeg gelijk met de bodemomstandigheden op zee.
Demo’s en start-ups
Groningen Seaports is samen met TechnologieCentrum Noord-Nederland (TCNN) de drijvende kracht achter de Startup MOI Community in de Eemshaven. Het doel van de community is innovatie in het havengebied aanjagen en groeimogelijkheden voor start-ups en scale-ups in Noord-Nederland faciliteren. Ook draagt de MOI community bij aan de mogelijkheid voor flexibele werkplekken voor lokale ondernemers.
2023 was een succesvol jaar voor de start-ups en scale-ups in de MOI Offshore Energy Community in de Eemshaven. Sinds eind 2021 zijn twaalf van dit soort ondernemingen actief. Eén van de scale-ups, Rope Acces Noord, is inmiddels doorgegroeid naar een externe grotere locatie in de Eemshaven.